Op woensdag 18 september vond in het kader van 80 jaar vrijheid een herdenking plaats bij het Antonio Barbaro monument aan de Maasdijk. De herdenking stond in het teken van de beslissende rol die geallieerde troepen hebben gehad bij de bevrijding. Onze gemeente heeft in de oorlogsjaren zwaar geleden, met vele dodelijke burgerslachtoffers (voor de namen van alle Mookse slachtoffers wordt verwezen naar www.oorlogsgravenstichting.nl). Ook werd een zeer groot deel van de woningen en andere bouwwerken door het oorlogsgeweld volledig verwoest. De burgemeester hield namens het gemeentebestuur een speech (in het Engels). U kunt haar woorden hieronder in het Nederlands teruglezen.

Geluid van de oorlog

“Vorige week sprak ik met een inwoonster van onze gemeente. Ze was jarig en werd 96 jaar. 80 jaar geleden, op haar 16e verjaardag, werd het zuiden van Limburg bevrijd. Mook volgde een week later, op 17 september 1944. Deze mevrouw vertelde mij dat ze destijds enorm onder de indruk was van de rubberen zolen van de geallieerde soldaten. Met deze zolen konden zij geruisloos marcheren. Iets wat ze niet kende. Het geluid van de oorlog was voor haar het tikken van de Duitse laarzen van soldaten. Dát geluid zou zij haar leven lang niet vergeten.”

De brug in Mook

“Vandaag vieren we 80 jaar bevrijding in Mook. In september 1944, tijdens Operatie Market Garden, trok het geallieerde leger door Nederland met als doel om snel via Arnhem naar Duitsland door te kunnen stoten. Dat lukt slechts deels. Mook lag op de route naar Arnhem en Nijmegen en de bruggen over de Maas waren van groot strategisch belang. Zo ook de brug in Mook. Dat Mook bevrijd werd, was dan ook van essentieel belang.”

Strijdtoneel van hevige gevechten

“De bevrijding van Mook ging niet zonder slag of stoot. Ook de Duitse troepen zagen namelijk de strategische ligging van Mook. Bij de Duitse tegenaanval op 20 september 1944 kwamen 8 burgers uit Mook om het leven. Zij waanden zich veilig, maar waren dat niet. Mook en Middelaar was het strijdtoneel van hevige gevechten. Veruit de meeste burgerslachtoffers werden gemaakt door granaatinslagen. En de inwoners van Middelaar, dat uiteindelijk pas in februari 1945 werd bevrijd, werden zelfs geëvacueerd. Van het dorp bleef weinig over na alle beschietingen over en weer.”

Verhalen herinneren

“Als we terugdenken en herinneren dan gaat het vaak om verhalen. Bijvoorbeeld het verhaal van de bakkersfamilie in Mook die op 20 september in hun schuilkelder om het leven kwam of de granaat die inwoners op De Hove fataal werd. Maar herinneren zit vaak ook in geur of geluid, bijvoorbeeld het geluid van marcherende laarzen. Ik ken het geluid van marcherende laarzen alleen van films. En ik zou het verschil tussen Duitse en geallieerden marcherende laarzen waarschijnlijk niet herkennen. Maar onze 96-jarige inwoonster kent dat verschil wel. Ik heb ook geen idee hoe een granaatinslag of artillerievuur klinkt. Onze inwoners die de bevrijding hebben meegemaakt, zullen dat geluid waarschijnlijk nooit zijn vergeten.”

Als ik stil ben

“Ik sta hier voor u bij het Antonio Barbaro monument en als ik stil ben hoor ik de wind, misschien het water, een vogel die voorbij vliegtuiggeluiden die horen bij vrijheid. De stilte waarin ik ben opgegroeid is te danken aan de inzet van vele jonge mannen die onder andere hier in Mook vochten voor onze vrijheid. Ik dank hen voor hun inzet en gedenk diegene die hun leven voor ons lieten.”